Sanayi devriminden günümüze kadar üretilen milyonlarca makinenin her birinin bir gelişim hikâyesi vardır. Bu makinelerin pek çoğu üretildikten birkaç yıl sonra ya tamamen üretimden kalkmıştır ya da yeni modelleri piyasaya sürülmüştür. Günümüzde herhangi bir fabrikaya gittiğinizde bile üretimi artık yapılmayan ama çalışmaya devam eden pek çok makine görmeniz mümkün. Üretimden kalkmış bir makinenin, arızalanan parçalarını temin etmek ve makineyi çalışır durumda tutmak her zaman kolay bir süreç değildir. Üretimden kalktıktan sonra birkaç yıl içerisinde hali hazırda üretilmiş yedek parça stokları da tükenecek ve sonrasında son kullanıcı kendi çözümlerini bulmak zorunda kalacaktır.
Bu kadar çetin bir sorunu aşmanın en doğru ve verimli yolu, tersine mühendislik adı verilen bir süreçtir. Tersine mühendislik, bir makinenin yapı bozuma uğratılarak her bir parçasının işlevinin anlaşılması, yeniden üretilmek üzere modellenmesi, geliştirilmesi ve üretilme sürecidir. Fiziki nesnenin dijital bir modelinin oluşturulması ile özdeşleşen bu süreç, eski makinelerin yedek parçalarını üretebilmenin yanı sıra bir teknolojiyi anlamak ve o teknoloji üzerinden yeni projeler geliştirmek için de kullanılabilmektedir.
Tersine Mühendislik Nasıl Yapılır?
Tersine mühendislik, tenis topu büyüklüğünde bir bileşen ile devasa bir makineye kadar farklı ölçeklerde ve akla gelebilecek her endüstride kullanılan bir yöntemdir. Peki, bu kadar yaygın bir yöntem olan tersine mühendislik nasıl yapılır?
Bir parçanın, bileşenin, makinenin hatta tüm tesisin tersine mühendisliğini yaparken ilk adım veri toplamaktır. Malzeme boyut ve türüne bağlı olarak farklı ekipmanlar kullanılabilir.
ORCA Workshop uzmanları veri toplama aşamasında boyutundan bağımsız olarak tersine mühendisliğe konu olan nesnenin üç boyutlu modelini oluşturmak için 3D tarayıcılar ve diğer teknolojileri kullanır.
Yaygın olarak kullanılan 3D tarayıcılar, verileri görsel bir taslak görevi görecek şekilde dijitalleştirir ve bu veriler CAD ile çalışma yapılabilir hale gelmeden önce birkaç değişiklik gerektirir.
Parçanın boyutları ayrıntılı olarak elde edildikten sonra, toplanan boyutsal veriler nihai bir parçaya dönüştürülebilir. Bu işlem için farklı yazılımlar kullanılmaktadır. En yaygın kullanılan yazılımlar, CAD modelini tanımlamak için otomatik teknolojileri ve insan manipülasyonunu birlikte kullanmaya izin verir.
3D tarayıcıdan aktarılan nokta bulutu ya da ağ, çokgen bir modele dönüştürülür. Ortaya çıkan sonuç, gerekli şekli ve doğruluğu elde etmek için temizleme, düzleştirme ve şekillendirme işlemlerinden geçirilir.
CAD modeli üzerinde yapılan işlemler tamamlandığında, elde edilen sonuç üretime hazırdır. Parçanın boyutuna ve ona uygun uygulamayı da göz önünde bulundurarak, seri üretim öncesi orijinal parça ile karşılaştırılması gerektiğinde, CAD modelinin 3D baskı ile prototip üretimi yapılabilir.
Aynı zamanda elde edilen model ile imalattan önce farklı geliştirmeler yapmak için çeşitli ayar ve iyileştirmeler de yapılabilir.
Tersine Mühendisliğin Amacı
Muhtelif noktalarda tersine mühendisliğin amaçlarını kısa kısa aktarmaya çalıştık. Tersine mühendislik, bir ürünün, bileşenin, makinenin ve daha pek çok şeyin nasıl çalıştığını anlamak için yapılan bir yapı bozumudur. Elde edilen veriler aracılığı ile mevcut bir ürünü geliştirmek, tedarik şansı kalmamış bir parçayı yeniden üretmek ve hataları bulmak ve gidermek gibi amaçlar taşır.
Tersine Mühendislik Yazılımları
Günümüzde hem amatör hem de profesyoneller için piyasaya sürülmüş tersine mühendislik yazılımlar mevcuttur. Amatörler için olanlar genellikle cep telefonlarında da kullanılan ve endüstriyel ihtiyaçları karşılamaktan uzak, sınırlı özellikler sunar. Bizim gibi tersine mühendisliğin profesyonelleri ise daha profesyonel tersine mühendislik yazılımları kullanmaktadır. Profesyoneller tarafından kullanılan bazı yazılımlar ise şunlardır:
Parametrik modelleme yerine ağ gösterimi üzerinde çalışmaya izin verir. Aynı zamanda bir modeli manipüle etmenin dışında sıfırdan bir model tasarlanmasına izin veren çeşitli araçlara sahiptir. Sunduğu çevrimiçi öğreticiler sayesinde kullanıcı deneyimi yüksek olan yazılım ile otomatik analiz ve düzeltme özellikleri ile 3D tarama sürecinde de etkin bir kullanıma sahiptir.
SolidWorks yazılımında tersine mühendislik uygulamaları için tasarlanan bu eklenti ile tarayıcı verilerinden CAD modellerine dönüşüm daha kolaydır. Mesh dosyaları ve nokta bulutu verilerinin hızlıca SolidWorks’e aktarımını sağlarken en karmaşık ve organik şekillerin bile doğru şekilde izlenmesine olanak tanır. Bu işlem tamamlandıktan sonra elde edilen model, piyasadaki en iyi CAD programlarından birinde geliştirilmeye devam edilebilir.
Fusion 360, CAD’ın yanı sıra CAM ve 3D dilimleme yeteneklerine de sahip, oldukça popüler bir Autodesk programıdır. Tersine mühendislik iş akışında, ağ bulutunu dönüştürme yöntemlerinin yanı sıra stres simülasyonu ve şekil optimizasyonu gibi önemli araçlar da sunmaktadır.
Tersine mühendislik konusunda tek başına bir çözüm platformu olan Geomagic Design X, tüm büyük 3D tarayıcıları desteklerken, elde edilen tüm ham veriyi içeri aktarma yeteneğine sahiptir. Ayrıca tüm dosya formatları ile de çalışmaktadır.
Tersine Mühendislik Avantajları
Tersine mühendisliğin sunduğu avantajlardan bahsederken, bu avantajları beş maddede sıralayabiliriz:
Mevcut tasarımları ve manevraları keşfetmek: Tersine mühendislik, var olanı görmemizi sağlar. Bu durum, farklı şekillerde faydası olabilecek tüm parça, yapı ve süreçleri içinde barındırır. Mevcut bir ürünü incelerken, tersine mühendislik sayesinde yeni tasarım ve keşifler mümkün olur.
Eski ürünleri yeniden üretmek: Makalenin başlarında da bahsettiğimiz gibi, tersine mühendislik ile eski ürünleri yeniden üretmek mümkündür. Bu süreç içerisinde aynı zamanda eski ürünün sahip olduğu dezavantajları da ortadan kaldırabiliriz.
Hataları bulabilirsiniz: Bir önceki avantajında da bahsettiğimize benzer şekilde, tersine mühendislik kullanılarak bir parçaya ait tüm hatalar bulunabilir. Bu sayede daha uzun ömürlü ve daha verimli yenilerini üretmek mümkün olur.
Daha ucuz ve kaliteli ürünler üretin: Ana felsefesi, mühendisleri yenilik ve başarıya giden yola yönlendirmek olan tersine mühendislik, üretim maliyetlerini düşürmek ve ürün etkinliğini artırmak gibi avantajları da beraberinde getirir.
Güvenilir bir CAD modeline sahip olun: Tersine mühendislik sürecinin sonunda, çoğunlukla gelecekte de referans olarak kullanılabilecek işlevsel bir CAD dosyası elde edilir. Sonradan çıkabilecek sorunlarda, parçanın dijital olarak incelenerek mühendislik üretkenliği ve ürün gelişimini destekler.
Sıkça Sorulan Sorular
Bir tasarımcı ya da geliştiricinin bitmiş bir üründen o ürünü üretebilir konuma gelmesini sağlayan bir süreçtir. Endüstride bazı durumlarda meşru, bazı durumlarda ise meşru olmayan nedenlerden dolayı kullanılmaktadır.
Herhangi bir parça ya da bileşenin nasıl çalıştığını, nasıl üretilebileceğini ve varsa hatalarını ortaya koymaya, elde edilen verilerle ya aynı ürünü üretmeye ya da mevcut ürünü geliştirmeye yarar.
Tersine mühendislik yazılımları 3D tarayıcılardan aktarılan farklı tipteki veriler üzerinde otomatik ve insan manipülasyonları yapılmasına izin verir. Bu sayede tersine mühendisliğe başvurma amacına hizmet edecek sonuçlar elde edilerek bir ürünün modelinin oluşturulmasından o ürünün imalatına kadar uzanan bir süreç yönetilir.
